Witryna Czasopism.pl

Nie mogę wyjść z podziwu dla najświeższego krakowskiego „Autoportretu” [1 (22) 2008] – tym razem redaktorzy poświęcili numer przestrzeniom władzy. Imponujący materiał ikonograficzny oraz świetne teksty sprawiają, że pismo staje się miniaturowym albumem, którego poszczególne części, mimo zróżnicowanej treści, składają się na całość przejrzystą niczym architektura modernistyczna: jest to opowieść o przestrzeniach władzy, ale i o władzy nad przestrzenią.

Cechą konstytutywną pisarstwa Baczewskiego – jak mi się zdaje – jest pisanie aforyzmami i złotymi myślami. Niektóre małe prozy czy świetny, choć niełatwy esej zamieszczony w „Nowej Okolicy Poetów” nr 25/2007 (Wojna i piękno) sprawiają wrażenie, jakby skonstruowane były z samych tylko bon motów i myśli nawet jeśli nie skrzydlatych, to na pewno ważkich. Baczewski z rzadko spotykaną wprawą porusza się od jednego kwantyfikatora do drugiego, od jednego uogólnienia do kolejnej błyskotliwej, zaskakującej pointy.

Kto ceni sobie dysputy na poziomie, tematy kontrowersyjne i niejednoznaczne, rzuci się natychmiast na rozmowę PDW z Jarosławem Lipszycem o jego walce o „wolność twórczości artystycznej w granicach prawa autorskiego” [Wojujący liberał – rozmowa z JAROSŁAWEM LIPSZYCEM, „Lampa” nr 6 (51) 2008]. Można się z postulatami Lipszyca zgadzać lub nie, można też uznać je za zbyt radykalne i daleko idące; radykalizm jego postawy ujawnia się szczególnie teraz, kiedy wielkimi krokami zbliża się poważna reforma prawa prasowego i autorskiego.

Jak się dowiadujemy od Michaela Herzfelda z tekstu Na czym polega różnica między nauką o mężczyźnie jako człowieku a studiami nad męskością, zamieszczonego w pierwszym tegorocznym numerze kwartalnika „(op.cit.,)” [nr 1 (38) 2008], w anglojęzycznej antropologii już w latach 50. ubiegłego wieku miało miejsce przejście od studiów nad kobietami do gender studies. Dyskusje o kobietach przestają wystarczać, bowiem opisują tylko fragment rzeczywistości. Zaś portret współczesnego mężczyzny nie jest tak jednorodny, jak mogłoby się nam – zwłaszcza w Polsce – wydawać.

W najnowszym „Toposie” (nr 3/2008) powracają tematy związane z kilkoma ważnymi dla polskiej literatury twórcami: Anną Kamieńską, Ryszardem Kapuścińskim, Ewą Lipską i Tadeuszem Różewiczem. Moją uwagę zwróciły zwłaszcza artykuły Adriana Glenia (Słowo i rzecz w poezji Tadeusza Różewicza), wspomnienia Wojciecha Kassa („Ja” do „ty” czyli rozmowy z Kapuścińskim) wraz z dołączonym przedrukiem listów, rozmowa Joanny Farysej z Ewą Lipską, pod tytułem „Staram się zobaczyć światło”, oraz kilka tekstów o Annie Kamieńskiej.