Witryna Czasopism.pl

Choć „nie-ludzka polityka” jest tematem przewodnim najnowszego numeru „Krytyki Politycznej” (15/2008), to chciałbym jej poświęcić tutaj najmniej uwagi, co bynajmniej nie oznacza, że temat ten nie jest istotny. Faktem jest również to, że temat ten nie został podjęty bezinteresownie; relacja „człowiek−zwierzę” wraz z kwestią biologiczności, zwierzęcości samego człowieka to kolejne zagadnienie, wobec którego nowa lewica musi się określić.

Na początek parę słów o całym najnowszym wydaniu „Artluka” (3/2008), którego motywem przewodnim miała być awangarda. Trzeba przyznać, że autorzy skutecznie i nieszablonowo realizują swoje założenie, na ponad stu stronach ciekawych tekstów trafnie dobierając tematykę, sięgając niekiedy do źródeł awangardy (jak w tekście Leszka Brogowskiego Narodziny z ducha rewolucyjnego), innym razem dotykając aktualnych problemów (jak w rozmowie Jacka Kasprzyckiego i Pawła Łubowskiego z Józefem Robakowskim, zatytułowanej Współczesne gesty i strategie awangardowe).

Gęba rozciągnęła mi się w szerokim uśmiechu już od pierwszych paru linijek Pupa Russa Gheorghe Crăciuna, które rozpoczynają nowy numer „Literatury na Świecie” (5-6/2008). Przepadam za Rumunami, zwłaszcza za Emilem Cioranem, Mirceą Eliadem, Lucianem Blagą. Piszą tak, że zapiera dech w piersiach. Zawsze miałem wrażenie, że dla nich świat pachnie inaczej, wygląda inaczej, smakuje inaczej i znaczy co innego niż dla reszty mieszkańców naszej planety. Rumuni, podobnie jak Węgrzy, są przybyszami skądinąd.

Czym w ogóle jest atrapa, którą za temat przewodni przyjęto w najnowszym numerze „Portretu” 26/2008? Słownik języka polskiego podaje nam dwie główne definicje: po pierwsze – jest to imitacja jakiegoś przedmiotu; po drugie – coś pozbawionego wartości, co sprawia pozór bycia czymś, czym w rzeczywistości nie jest. Jeśli chodzi o kulturowe rozumienie, „atrapowość” byłaby zjawiskiem, które faktycznie łączy obie definicje w jedno. Przykładem „atrapowej” rzeczywistości jest ta proponowana nam w większości komercyjnych reklam telewizyjnych…

Zadaniem nowego przekładu nie jest tylko odświeżenie tekstu, ale także uwolnienie wpisanych w utwór znaczeń od skojarzeń ze swobodnie funkcjonującymi słowami-kluczami, umożliwiającymi nadinterpretację. Reinterpretacja, która coraz dalej odmieniała sens pierwotny, musi znaleźć swój kres w uwolnieniu od wtórnych kontekstów. Jakub Ekier pisze, że „taka próba wykluczenia odczytań niezamierzonych przez autora nie oznacza jeszcze interpretacji, lecz zaledwie jedną z wielu decyzji w dziedzinie semantyki, tyle że semantyki trudno uchwytnej” („Literatura na Świecie” nr 1–2/2008).

Co niesamowitego może być w tytoniu? Jeśli weźmiemy pod uwagę mnożące się zakazy palenia w miejscach publicznych oraz rosnące ceny papierosów, okaże się, że jesteśmy na dobrej drodze do zrobienia z palenia specjału dla dziwaków, chociaż na razie trudno w to uwierzyć. Tak samo, jak trudno uwierzyć w to, że dym tytoniowy używany był do ratowania topielców. Dowiedzieć można się o tym z artykułu Machina tytoniowa Dariusza Łukasiewicza („Zabytki Heritage” 8/2008). Przyznam, że byłam zszokowana sposobem, w jaki tytoń miał ratować życie.